Bilgi edinme ihtiyacı hissedilen en yaygın konulardan birisi de, nafaka kararlarına uyulmaması halinde, nafaka alacaklısının cebri icra yani haciz dışında başvurabileceği bir hukuki imkanı olup olmadığı konusudur. Kanun koyucu diğer borç türlerinden farklı olarak nafaka alacaklarına ayrı bir önem atfetmiş ve bunun sonucunda da İcra ve İflas Kanunu’nda(İİK) ayrı bir düzenleme öngörmüştür. İşte bu yazımız ile nafakaya ilişkin mahkeme kararlarına uyulmaması halinde ne olacağını açıklamaya çalışacağız. Konuya dair önemli soruları ele alacak olursak şunlar ön plana çıkacaktır:
Hukukumuzda nafakaya ilişkin mahkeme kararlarına uyulmamasının bir yaptırımı var mıdır?
Evet, vardır. Söz konusu yaptırım, İcra ve İflas Kanunu (İİK) md.344’de düzenlenmiştir.
Hukukumuzda nafakaya ilişkin mahkeme kararlarına uyulmaması suç teşkil eder mi?
Hayır, bir suç teşkil etmez. Nafakaya ilişkin mahkeme kararlarına uyulmaması hali İİK’da bir tür disiplinsizlik eylemi olarak düzenlenmiştir. Nitekim İİK md.344’de öngörülen yaptırım türü; hapis cezası değil, tazyik hapsidir.
Disiplinsizlik eyleminin, suçtan farkı nedir?
Kanun koyucu hukuka aykırı eylemin yaptırımını hapis yahut adli para cezası olarak belirlemiş ise, bu eylem suç teşkil eder. Ancak disiplinsizlik eylemi, suçtan farklı olarak yalnızca kısmi bir düzeni korumayı amaç edinir ve dolayısıyla sonuçları da farklıdır.
Disiplinsizlik eyleminin neticesinde belirlenen yaptırım nedir? Bu yaptırımın özellikleri nelerdir?
İİK’da düzenlenen disiplinsizlik eylemlerinin yaptırımı olarak, tazyik hapsi öngörülmüştür. Tazyik hapsi, normal hapisten farklı olarak, seçenek yaptırımlara çevrilemeyen, ön ödeme uygulanamayan, tekerrür ve şartla salı verilme hükümleri uygulanamayan, ertelenemeyen, adli sicile kaydedilemeyen ve yalnızca kısmi bir düzeni korumayı amaç edinen hapis türüdür.
Nafakaya ilişkin kararlara uyulmaması halinde öngörülen tazyik hapsinin süresi nedir?
İİK md.344’de, 3 aya kadar tazyik hapsi öngörülmüştür.
Nafakaya ilişkin kararlara uyulmaması halinde mahkeme re’sen tazyik hapsine karar verebilir mi?
Hayır, veremez. Çünkü İİK md.344, nafaka alacaklısının şikayetini aramaktadır.
Nafakaya ilişkin kararlara uyulmaması halinde, nafaka borçlusuna tazyik hapsi uygulanabilmesi için gereken şartlar nelerdir?
1) Nafakaya ilişkin mahkeme ara kararı yahut mahkeme ilamı olmalıdır.
2)Nafaka borcu devam ediyor olmalıdır.
3) Nafakaya ilişkin karar icraya konulmuş olmalıdır.
4) Nafakaya ilişkin icra yahut ödeme emri borçlu asile tebliğ edilmiş olmalıdır.
5) İcra takibi kesinleşmiş olmalıdır.
6) Nafaka alacaklısı şikâyette bulunmalıdır.
7) Şikâyet tarihi itibariyle en az 1 aylık güncel nafaka alacağı bulunmalıdır.
Nafakaya ilişkin kararlara uyulmaması halinde, şikâyet üzerine bakılacak olan davada hangi mahkeme yetkili ve görevlidir?
Yetkili ve görevli mahkeme, nafakaya ilişkin icra takibinin yapıldığı yer icra ceza mahkemesidir.
Şikâyet hakkının zamansal bir sınırı var mıdır?
İİK md. 347, şikâyet için fiilin öğrenilme tarihinden itibaren 3 ay, herhalde ise fiilin işlendiği tarihten itibaren 1 yıl geçmesiyle şikâyet hakkının düşeceğini öngörmüştür. Dolayısıyla şikâyet tarihinden geriye doğru en çok 3 aylık ödenmeyen nafaka için şikâyette bulunulabilir.
Nafakaya ilişkin karara uyulmaması dolayısıyla görülecek olan dava, nafaka borçlusu hakkında açılmış olan diğer ceza davaları ile birleştirilebilir mi?
Hayır, İİK md. 346/2 gereğince birleştirilemez.
Nafaka borçlusu, ödemek yükümlülüğü altında olduğu nafaka borcunu öderse, hakkında verilmiş olan tazyik hapsi infaz edilmeye devam edilir mi?
Hayır, edilmez. Kanunun amacı, nafaka borçlusu kişiyi, nafaka borcunu ödemeye zorlamak olduğundan, hakkında tazyik hapsine karar verilen kişinin nafaka borcunu ödemesi halinde, hakkında verilmiş olan tazyik hapsi hükmü düşecektir.
Nafaka kararına uyulmaması eylemi üzerine açılacak olan dava, adli tatilde görülen davalardan mıdır?
Hayır, değildir. İcra ceza mahkemesinde bakılan davalar, adli tatilde görülen davalardan değildir. (Adli tatil, her yıl yirmi temmuzda başlayıp otuz bir ağustosta sona erer. Yeni adli yıl ise, her yıl eylülün birinde başlar.)
Müştekinin yahut vekilinin duruşmaya gelmemesinin sonucu nedir?
Müşteki, duruşmaya ya bizzat yahut vekili aracılığıyla katılmak zorundadır. Aksi takdirde müştekinin şikâyet hakkı düşecek ve dava bu şekilde sona erecektir. Bu durumda yargılama giderleri müşteki üzerinde kalacağı gibi, müşteki aynı somut olay için şikâyet hakkını tekrar kullanamayacaktır.
İcra ceza mahkemesinin vermiş olduğu hükme karşı kanun yoluna gidilebilir mi?
İcra ceza mahkemesinin verdiği tazyik ve disiplin hapsine ilişkin kararlara karşı itiraz edilebilir. İtiraz sonucunda verilen karar kesindir.
İtiraz yoluna gitmenin zamansal sınırı nedir?
Kararın tefhim (yüze karşı okuma, bildirme) veya tebliğ tarihinden itibaren 7 gün içinde itiraz yoluna gidilmelidir.
Borçlu hakkında verilen tazyik hapsini ortadan kaldırmanın yolları nelerdir?
1) İİK md.344/1’de; tazyik hapsi kararının uygulanmaya başlamasından sonra borçlunun nafaka borcunun tamamını ödemesi halinde tahliye edileceği öngörülmüştür.
2) İİK md.354/1’de; nafaka alacaklısının, şikayetinden feragat etmesi(vazgeçmesi) halinde, borçlunun tahliye edileceği öngörülmüştür.
Her iki durumda da, dava bütün neticeleriyle birlikte ortadan kalkacak ve vermiş olan tazyik hapsi cezası düşecektir.
şirket avukatı, gayrimenkul avukatı, boşanma avukatı, icra avukatı, hukuki danışmanlık
Comments