Tüketici kimdir?
Bir mal veya hizmeti, ticari veya mesleki olmayan amaçlarla alıp kullanan gerçek veya tüzel kişiye tüketici denir. (6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun md.3/1-k)
Tüketici işlemi nedir?
6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun (TKHK)md.3/1-l gereğince; mal veya hizmet piyasalarında ticari ve mesleki amaçlarla hareket eden gerçek veya tüzel kişiler ile tüketiciler arasında kurulan her türlü sözleşme ve hukuki işlem tüketici işlemidir.
T.K.H.K md.3/1-l uyarınca, tüketicilerin, kamu tüzel kişileriyle kurmuş oldukları sözleşmeler de yukarıdaki tanıma dahildir.
Ayıplı mal nedir?
T.K.H.K. md.8' göre ayıplı olarak nitelendirilebilecek mallar şunlardır:
- taraflarca kararlaştırılan örnek ya da modele uygun olmayan mallar.
- objektif olarak taşıması gereken özellikleri taşımayan mallar.
- ambalajında, etiketinde, tanıtma ve kullanma kılavuzunda, internet portalında ya da reklam ve ilanında yer alan özelliklerden herhangi birini taşımayan mallar.
- muadili olan malların kullanım amacını karşılamayan, tüketicinin makul olarak beklediği faydaları azaltan veya ortadan kaldıran maddi, hukuki veya ekonomik eksiklikler içeren mallar.
T.K.H.K. md.9/1'e göre; satıcı, malı satış sözleşmesine uygun olarak tüketiciye teslim etmekle yükümlüdür. Bir mala ayıplı denilebilmesi için ayıbın, malın tüketiciye teslimi anında var olması gerekmektedir (T.K.H.K. md.8).
T.K.H.K. md.10/1 gereğince, malın tüketiciye tesliminden itibaren altı ay içerisinde ortaya çıkan ayıpların, teslim tarihinde var olduğu karine olarak kabul edilir. Malın ayıplı olmadığını ispat yükü bu durumda satıcı üzerindedir.
T.K.H.K. md.10/2'ye göre tüketicinin, sözleşmenin kurulduğu tarihte ayıptan haberdar olduğu veya haberdar olmasının kendisinden beklendiği hâllerde, sözleşmeye aykırılık söz konusu olmaz.
Ayıplı mal durumunda tüketicinin kullanabileceği seçimlik hakları:
T.K.H.K. md.11/1 uyarınca, malın ayıplı olduğunun anlaşılması durumunda tüketicinin kullanabileceği seçimlik hakları sayılmıştır. Satıcı, tüketicinin tercih ettiği bu talebi yerine getirmekle yükümlüdür. Bunlar;
a) Satılanı geri vermeye hazır olduğunu bildirerek sözleşmeden dönme hakkının kullanılması
b) Satılanı alıkoyup ayıp oranında satış bedelinden indirim istenmesi
c) Aşırı bir masraf gerektirmediği takdirde, bütün masrafları satıcıya ait olmak üzere satılanın ücretsiz onarımının istenmesi
d) İmkân varsa, satılanın ayıpsız bir misli ile değiştirilmesinin istenmesi
Ayıplı hizmet nedir?
T.K.H.K. md.13'e göre ayıplı hizmet olarak nitelendirilebilecek hizmetler şunlardır:
-Sözleşmede belirlenen süre içinde başlamamış olan hizmet.
-Taraflarca kararlaştırılmış olan ve objektif olarak sahip olması gereken özellikleri taşımaması nedeniyle sözleşmeye aykırı olan hizmet.
-Hizmet sağlayıcısı tarafından bildirilen, internet portalında veya reklam ve ilanlarında yer alan özellikleri taşımayan ya da yararlanma amacı bakımından değerini veya tüketicinin ondan makul olarak beklediği faydaları azaltan veya ortadan kaldıran maddi, hukuki veya ekonomik eksiklikler içeren hizmetler.
Ayıplı Hizmet durumunda tüketicinin kullanabileceği seçimlik hakları:
Ayıplı hizmet durumunda tüketicinin kullanabileceği seçimlik hakları T.K.H.K. md. 15/1'de sayılmıştır. Sağlayıcı, tüketicinin tercih ettiği bu talebi yerine getirmekle yükümlüdür. Bunlar:
a) Hizmetin yeniden görülmesinin istenmesi,
b) hizmet sonucu ortaya çıkan eserin ücretsiz onarımının istenmesi
c) ayıp oranında bedelden indirim istenmesi
d) sözleşmeden dönme hakkının kullanılması
Ayıplı mal/hizmet durumunda, uyuşmazlığın çözümü için tüketici nereye başvurabilir?
Belli bir parasal sınıra kadar olan uyuşmazlıklarda, tüketicinin yerleşim yerinin bulunduğu veya tüketici işleminin yapıldığı yer tüketici hakem heyetlerine başvurulması gerekmektedir. 2020 yılı için belirlenen parasal sınır 10.390TL 'dir. (Bu parasal sınır her yıl güncellenmektedir.) Söz konusu parasal sınırın üzerindeki uyuşmazlıklar için ise tüketici mahkemesine başvurulması gerekmektedir.
Comments